پتانسیل حذف کادمیم، روی و سرب خاک به وسیله دو گونه گیاه خاکشیر در حضور قارچ p.indica

آلودگی خاک به فلزات سنگین از مهم ترین مسائل زیست محیطی است که بر سلامت محصولات کشاورزی و در نتیجه انسان تأثیرات سوء گذاشته است. به همین دلیل روش های حذف آلاینده ها در دهه های اخیر به یکی از مهم ترین موضوعات زیست محیطی تبدیل شده است. روش های کنونی حذف آلاینده ها از خاک بسیار پرهزینه و زمان بر است؛ و اثرات جانبی بسیار دارند. به همین دلیل در سال های اخیر روش های آلودگی زدایی به ویژه گیاه پالایی مورد توجه قرار گرفته است. از جدیدترین راهکار ها برای افزایش کارایی گیاه پالایی به ویژه گیاه استخراجی، استفاده از روابط همزیستی ریز جانداران با گیاهان است. قارچ اندوفایت pirimospora indica دارای خاصیت شدید تحریک کنندگی رشد گیاه و افزایش مقاومت آن به تنش های محیطی از جمله شوری، خشکی، بیماری و آلودگی خاک می باشد. در این پژوهش توان قارچ اندوفایت p. indica در افزایش جذب کادمیم، روی و سرب توسط دو گونه گیاه خاکشیر بررسی شد. بدین منظور، آزمایش گلخانه ای در قالب طرح کاملا? تصادفی در آرایش فاکتوریل با سه تکرار در بستر شن و پرلیت در گلخانه پژوهشی کشت بدون خاک دانشگاه صنعتی اصفهان انجام گرفت. فاکتور های آزمایشی شامل دو گیاه خاکشیر شیرین و خاکشیر تلخ،2 سطح قارچ p. indica (تلقیح و عدم تلقیح)، 3 سطح از فلزات سنگین کادمیم (0، 2 و 6 میلی گرم در کیلوگرم)، روی (0،50 و 150 میلی گرم در کیلوگرم) و سرب (0، 200 و 600 میلی گرم در کیلوگرم) بودند. آنالیز اثرات ساده تنش فلزات سنگین بر شاخص های فیزیولوژیک اندازه گیری شده (وزن تر اندام هوایی، وزن خشک ریشه و اندام هوایی و طول ریشه) ، در تمامی سطوح تنش فلزات سنگین، کاهش معنی دار نشان داد. وزن خشک زیست توده اندام هوایی و ریشه گیاهان تیمار شده با قارچ و تمامی سطوح اعمال شده فلزات سنگین به میزان قابل توجهی (01/0p‹) بالاتر از گیاهان فاقد قارچ بود. نتایج به دست آمده نشان داد که قارچ p. indica زیست توده قسمت هوایی و ریشه گیاهان تلقیح شده هم در شرایط طبیعی و هم در شرایط آلودگی خاک نسبت به گیاهان تلقیح نشده افزایش نشان داد:؛ به طوری که میانگین وزن خشک اندام هوایی گیاهان خاکشیر شیرین تلقیح شده در تیمارهای کادمیم، روی و سرب در مقایسه با گیاهان شاهد به ترتیب 85، 46 و 78 درصد افزایش داشت که این افزایش در گیاه خاکشیر تلخ به ترتیب برابر با 61، 23 و 71 درصد بود. همچنین نتایج حاصل از برهم کنش قارچ و اعمال تیمار نشان داد در اکثر موارد در اندام هوایی و ریشه گیاهان تلقیح شده با قارچ مقدار بیشتری از cd،zn ، pb را در خود انباشت کردند. فاکتور تجمع زیستی در خاکشیر شیرین برای عناصر کادمیم، روی و سرب به ترتیب 07/5، 47/1و 91/4 برابر و در گیاه خاکشیر تلخ به ترتیب63/5، 22/1 و 26/1 برابر گیاهان بدون اندوفایت بود. وجود قارچ اندوفایت در گیاهان خاکشیر شیرین و خاکشیر تلخ باعث افزایش کارایی استخراج گیاهی از طریق افزایش زیست توده بیشتر، افزایش جذب عناصر در بافت ها و نیز افزایش تحمل گیاه به تنش این فلزات گردید. به طور کلی با توجه به فاکتورهای مورد مطالعه گیاه خاکشیر خاکشیر تلخ، به عنوان بیش انباشت گر کادمیم معرفی می شوند وخاکشیر شیرین و تلخ برای پاک سازی مناطق آلوده به روی و سرب می توانند موثر باشند.